PL
Hans Fallada (pseudonim literacki Rudolfa Ditzena) w powieści „Co dalej, szary człowieku” porusza problem kryzysu ekonomicznego, który dosięgnął Niemcy na początku lat trzydziestych XX wieku, a który wpłynął dotkliwie na życie milionów ludzi. Beznadziejna sytuacja gospodarcza, zatrważająco duże bezrobocie, brak perspektyw, zawirowania polityczne, nowo powstające systemy i żądza niszczenia starych – to wszystko dotknęło mieszkańców dużych miast, jak Berlin, czy prowincji i doprowadziło ludzi do życia w nędzy, niepewności, rozpaczy. Podobnie było z bohaterami powieści – Johannesem Pinnebergiem i jego żoną Jaginką, którzy zaczynają wspólne życie przypominające jedynie walkę z systemem, politykami, biurokracją, szefami. Choć są skromni, pracowici i przyzwoici, trudno im związać koniec z końcem, a powiększenie rodziny nie oznacza szczęścia i przypieczętowania związku lecz jedynie jeszcze większe kłopoty ekonomiczne. Pinneberg jest świetnym sprzedawcą, który pod wpływem presji ze strony szefów i ich sknerstwa nie potrafi dać z siebie jeszcze więcej. Jaginka wspiera swojego męża, ale będąc w ciąży, a następnie w połogu nie jest w stanie zarabiać pieniędzy. Życie „szarych” ludzi to walka o przetrwanie, w której nie ma czasu i pieniędzy na przyjemności, nawet te najmniejsze. To powieść o niesprawiedliwości społecznej, bo choć kryzys dotyka wszystkich, to biedni i przyzwoici ludzie cierpią na nim najbardziej.
DE
Hans Fallada (Pseudonym des Schriftstellers Rudolf Ditzen) berührt in seinem Roman „Kleiner Mann, was nun?“ die Problematik der Wirtschaftskrise Anfang der 30. Jahre in Deutschland, die Millionen Menschen schmerzhaft betraf. Die hoffnungslose Lage der Wirtschaft, enorme Arbeitslosigkeit, Aussichtslosigkeit, politische Irrungen und Wirrungen, neu entstehende Systeme und skrupellose Vernichtung alter Systeme – all das betraf Bewohner der Großstädte, wie Berlin, oder auch der Kleinstädte, in denen Menschen in Armut lebten, in Unsicherheit und Trostlosigkeit. Ähnlich ging es den Protagonisten des Romans, Johannes Pinneberg und seiner Frau, Lämmchen. Die jungen Menschen starten ins gemeinsame Leben, das eher dem Kampf gegen das System und gegen die Politiker oder Chefs ähnelt. Obwohl sie selbst bescheiden leben, fleißig und anständig sind, ringen sie um den Unterhalt fürs Leben. Der Familiennachwuchs würde kein Glück und keine Krönung der Beziehung bedeuten, er würde eher noch größere wirtschaftliche Probleme nach sich ziehen. Pinneberg ist toller Kaufmann. Er gerät aber unter Druck seiner gierigen Chefs und kann eines Tages nichts mehr genug Geld verdienen. Lämmchen unterstützt ihren Mann, aber während ihrer Schwangerschaft und anschließend des Wochenbetts ist sie nicht in der Lage, Geld dazu zu verdienen. Das Leben der kleinen Leute bedeutet Kampf ums Überleben, dabei gibt es keine Zeit und kein Geld für Angenehmes, nicht im Geringsten. Der Roman handelt von sozialer Ungerechtigkeit, denn auch wenn die Krise alle trifft, leiden dabei vor allem die armen und anständigen Menschen am meisten.
Buch, czyli książka 